κριτήριο αξιολόγησης (9) Έκθεση Γ΄ Λυκείου_περιβάλλον

Από το Τσερνόμπιλ στη Φουκοσίμα

“Δεν ξέρω με τι όπλα θα γίνει ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος αλλά ο τέταρτος

θα γίνει με ξύλα και πέτρες”: Albert Einstein

Αυτή τη φορά για το πυρηνικό ατύχημα δεν φταίει η αμφίβολη σοβιετική τεχνολογία του Τσερνόμπιλ αλλά η πιο προχωρημένη εκδοχή της τεχνοεπιστήμης.

Λίγα δευτερόλεπτα είναι αρκετά στη Φύση για να θρυμματίσει οποιοδήποτε ανθρώπινο έργο. Όλοι είδαμε τις εικόνες της Αποκάλυψης στην Ιαπωνία. Αλλά αντί να στοχαστούμε πάνω στη μοίρα μας, στην κατάστασή μας, στις πράξεις μας και στη συμπεριφορά μας, συνεχίζουμε στον δρόμο της έπαρσης και της αλαζονείας. Όλα υποτάσσονται στο κυνήγι του κέρδους. Ακόμα και αυτή η βιβλική καταστροφή για μερικούς είναι ευκαιρία πλουτισμού. Οι Γάλλοι πιστεύουν ότι η δική τους τεχνολογία θα άντεχε, όπως και οι Αμερικάνοι! Θέλουν βλέπεις να πουλήσουν τεχνολογία. Αυτή, όμως, η βεβαιότητα του σήμερα θα γίνει η αυταπάτη του αύριο. Όπως ακριβώς έγινε και με τον μύθο της ιαπωνικής τεχνολογίας. Δεν υπάρχει τίποτα πάνω από τη Φύση. Τα όρια του ανθρώπου είναι περατά και πάντα θα ισχύει το αρχαίο ρητό: Ύβρις, Άτη, Δίκη.

Όταν ο άνθρωπος ασεβεί, θα εισπράττει την τιμωρία για να αποκαθίσταται η συμπαντική δικαιοσύνη, η αρμονία και η ισορροπία.

Χάνει ο άνθρωπος το μυαλό του, ασεβεί, αποκτά μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας, μέχρι που έρχεται η συμμόρφωση, η ταπείνωση, η τιμωρία.

Για να ξαναρχίσουμε πάλι από την αρχή. Αυτή φαίνεται είναι η τραγική μοίρα του ανθρώπου. Η σύγχρονη τεχνοεπιστήμη με τις απίστευτες δυνατότητες κάνει τους ανθρώπους να διακατέχονται από “παραλήρημα του Θεού”, ότι όλα τα μπορούν, όλα τα ξέρουν, όλα τα καταφέρνουν. Μέχρι να έλθει η διάψευση.

Αυτή η ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας σήμερα φαίνεται στην καθημερινή κοινωνική, επαγγελματική, επιστημονική συμπεριφορά των ανθρώπων. Περισσότερο από ποτέ. Αλλά ο άνθρωπος δεν μπορεί να ξεφύγει από το πλαίσιο της παντραγικότητας.

Όμως με την “ευκαιρία” αυτού του ατυχήματος καταρρέει και άλλος ένας μύθος. Αυτός της “φτηνής” πυρηνικής ενέργειας. Απεδείχθη ότι δεν είναι καθόλου φτηνή. Από πλευράς οικονομικού κόστους, υποδομών, τεχνογνωσίας αλλά και από πλευράς κοινωνικού κόστους και συνεπειών.

Επομένως η προβληματική μας πρέπει να αλλάξει. Τα φληναφήματα περί ασφαλούς πυρηνικής ενέργειας ή πράσινης ανάπτυξης αποδεικνύεται ότι αυξάνουν την κατανάλωση και επομένως επιβαρύνουν το περιβάλλον έτι περαιτέρω. Η έννοια της αποανάπτυξης, της λιγότερης κατανάλωσης, της επαναξιολόγησης αξιών, κωδίκων, προτύπων, προσταγμάτων, περιεχομένου και νοήματος ζωής από τούδε και στο εξής θα μπουν στην καθημερινότητά μας. Ο άνθρωπος χωρίς να κηρύξει την “επιστροφή στο παρελθόν”, πράγμα που είναι φαιδρό, ωστόσο, θα πρέπει να ξανασκεφθεί περί του αναγκαίου, του χρειώδους και του απαραιτήτου.

Πρέπει να αντικαταστήσει την πτώχεια της αφθονίας με τον πλούτο του λίγου και του απαραίτητου.

Γιώργος Κοκκινάκος, Χανιώτικα Νέα, 19/03/2011

Θέματα:
(του φιλολόγου Δ. Ζαχαρίου)

Α. Να γίνει περίληψη το παραπάνω κείμενο (100 λέξεις)      (25 μόρια)

Β 1. Σχολιάστε σε 100 -120 λέξεις την κατακλείδα του κειμένου: «Πρέπει να αντικαταστήσει την πτώχεια της αφθονίας με τον πλούτο του λίγου και του απαραίτητου». (12 μόρια)
Β 2. Να βρεθεί η συλλογιστική πορεία του κειμένου. (5 μόρια)
Β 3. Το γραμματειακό είδος που ανήκει το κείμενο είναι επιφυλλίδα. Τεκμηριώστε την άποψη αυτή αφού αναφερθείτε στο περιεχόμενο, τη γλώσσα, το ύφος και το σκοπό που εξυπηρετεί.  (8 μόρια)
Β 4. Βρείτε συνώνυμα στις υπογραμμισμένες λέξεις: θρυμματίσει, Ύβρις, παραλήρημα, κόστους, του χρειώδους.  (10 μόρια)

Γ. Στο κείμενο εκφράζεται η άποψη για το ότι «η σύγχρονη τεχνοεπιστήμη με τις απίστευτες δυνατότητες κάνει τους ανθρώπους να διακατέχονται από “παραλήρημα Θεού”, ότι όλα τα μπορούν, όλα τα ξέρουν, όλα τα καταφέρνουν». Εκφράστε τον προβληματισμό σας για την παραπάνω άποψη και αναφερθείτε στο πώς η κοινωνική αλληλεγγύη θα βοηθήσει τον άνθρωπο να βγει από την τραγική του θέση σε ένα δοκίμιο πειθούς (600 λέξεις). (40 μόρια)