Με τον όρο σχολική αποτελεσματικότητα εννοούμε τα οφέλη που προκύπτουν από την
ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι παράγοντες που συντελούν σε αυτήν
είναι:
α. Το περιβάλλον της μάθησης: Η επιτυχία του
μαθητή στη σχολική επίδοση επηρεάζεται από το παιδαγωγικό κλίμα που επικρατεί
στην τάξη. Ο εκπαιδευτικός, η οργανωτική δομή του σχολείου, η υλικοτεχνική
υποδομή διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οργάνωση, παρουσίαση, ανάπτυξη και
εμπέδωση της γνώσης.
β. Η διδακτική μεθοδολογία: Αν ο εκπαιδευτικός
επιλέξει στρατηγικές μάθησης με καινοτόμα χαρακτηριστικά (όπως η εξατομικευμένη
διδασκαλία και η βιωματική μάθηση) και τα προσαρμόσει στα ιδιαίτερα γνωρίσματα
της σχολικής τάξης και στις ανάγκες των μαθητών θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός.
γ. Η διαχείριση του διδακτικού χρόνου: Σημαντικό
στοιχείο για την καλύτερη διαχείριση του χρόνου αποτελεί ο σωστός σχεδιασμός
της διδασκαλίας με σαφείς και εφικτούς στόχους και η πιστή τήρηση του χρονοδιαγράμματος
σε κάθε φάση της διδασκαλίας.
δ. Το αναλυτικό πρόγραμμα: Το αναλυτικό πρόγραμμα εκφράζει τη φιλοσοφία
του εκπαιδευτικού συστήματος, καθορίζει τους γενικούς σκοπούς της εκπαίδευσης και
τα πλαίσια στα οποία μπορεί να κινηθούν τα επιμέρους εκπαιδευτικά προγράμματα
και η οργάνωση της λειτουργίας κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας. Η γνώση λοιπόν και
η εφαρμογή του αναλυτικού προγράμματος κατευθύνουν τον εκπαιδευτικό στην
ανάπτυξη της διδασκαλίας και την οργάνωση του μαθήματος.
ε. Οι ειδικοί και γενικοί στόχοι: Είναι οι στόχοι
που θέτονται από την αρχή της διδακτικής διαδικασίας και πρέπει να είναι
διατυπωμένοι με ακρίβεια και σαφήνεια με βάση τα πλαίσια σχεδιασμού και
ανάπτυξης των εκπαιδευτικών εφαρμογών και της διδακτικής διαδικασίας. Πρέπει
ακόμα να είναι ρεαλιστικοί και να προσαρμόζονται στις ανάγκες των εκπαιδευόμενων.
Από τους
παραπάνω παράγοντες σημαντικότερος, ίσως, είναι η
διδακτική μεθοδολογία. Αυτό γιατί οι διδασκόμενοι είναι αυτόνομες και
διαφορετικές προσωπικότητες οπότε απαιτούνται μέθοδοι διδασκαλίας που να
συνδέονται με τον κόσμο και τις εμπειρίες του καθενός. Πρέπει να χρησιμοποιούνται
όσο το δυνατόν περισσότεροι δίαυλοι εκμάθησης, ώστε να καλύπτονται με ιδανικό
τρόπο οι ανάγκες κάθε μαθησιακού τύπου. Επίσης, με τη συχνή εναλλαγή διαφόρων
μορφών εργασίας και τύπων διδασκαλίας διασφαλίζεται μεγάλη ποικιλία και
έτσι τονώνεται το ενδιαφέρον και η συγκέντρωση. Ακόμα, οι διάφορες διδακτικές μέθοδοι
πρέπει να εφαρμόζονται σε συνάρτηση με τους διδακτικούς στόχους και να
συνδυάζονται μεταξύ τους. Αν ο εκπαιδευτικός επιλέξει στρατηγικές μάθησης με καινοτόμα
χαρακτηριστικά (όπως η εξατομικευμένη διδασκαλία και η βιωματική μάθηση) και τα
προσαρμόσει στα ιδιαίτερα γνωρίσματα της σχολικής τάξης και στις ανάγκες των
μαθητών θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός.
Ζαχαρίου Δημήτρης, φιλόλογος
