[..]Είναι κοινή παραδοχή ότι η σημερινή
κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, ούτε είναι ένα παροδικό φαινόμενο. Οφείλεται
στο γεγονός ότι ο πολιτισμός μας έχει παραγκωνίσει, για να μην πω
επιβουλεύεται, την αιτία της ύπαρξής του, τον άνθρωπο. Είναι βαθιά κρίση ανθρωπισμού,
καθώς ο άνθρωπος έπαψε να αποτελεί το αμετακίνητο μέτρο της ζωής, όπως τον
ήθελε ο Πρωταγόρας με την απόφανση «πάντων χρηµάτων µέτρον ἐστίν ἄνθρωπος»,
έχει πάψει να αποτελεί σκοπό και υποβιβάστηκε σε μέσο. Το άτομο δε λογαριάζεται
πια ως ιδιαίτερη ανθρώπινη ύπαρξη, άξια φροντίδας και σεβασμού∙ υπολογίζεται
περισσότερο ως μονάδα παραγωγής και κατανάλωσης, ως στοιχείο στους δείκτες της
στατιστικής, ως ποσοστιαία μονάδα στα οικονομικά μεγέθη.
Και στο χώρο της εκπαίδευσης, η
φιλοσοφία του καπιταλιστικού συστήματος επιδιώκει την υποταγή του εκπαιδευτικού
συστήματος στις ανάγκες της αγοράς. Ολοένα και περισσότερο το εκπαιδευτικό
σύστημα χρησιμοποιείται για την παραγωγή του ανθρώπινου δυναμικού που θα
στελεχώσει τις διάφορες επιχειρήσεις. Η εκπαίδευση χάνει τον ανθρωποκεντρικό
της χαρακτήρα, με τα Αναλυτικά Προγράμματα να δίνουν περισσότερη έμφαση στην
εξειδικευμένη γνώση και κατάρτιση παρά στη γενική και ολόπλευρη ανάπτυξη του
μαθητή.
Αυτή τη λαίλαπα καλείται να ανακόψει
το σχολείο του νέου ανθρωπισμού και να ξαναγίνει σχολείο με κυρίαρχη τη
μορφωτική και παιδαγωγική του διάσταση για την άμβλυνση των προβλημάτων και των
στρεβλώσεων που δημιουργεί στο κοινωνικό σύνολο το ισχύον κοινωνικο-οικονομικό
σύστημα. Με τη δημιουργία μιας «κουλτούρας μάθησης», δηλαδή ενός περιβάλλοντος
μάθησης μέσα στα σχολεία που θα
ενεργοποιεί τη δημιουργικότητα, την εμπιστοσύνη, την επιμονή. Το σχολείο που θα
παρέχει ένα ασφαλές και αξιόπιστο περιβάλλον, που θα τιμά το στοχασμό και τη
δημιουργικότητα, θα ενθαρρύνει τη συνεργασία στην επίλυση των προβλημάτων, θα αναγνωρίζει τη μοναδικότητα του κάθε
ατόμου μέσα στη σχολική τάξη καθώς και τη σπουδαιότητα της τοπικής
κοινότητας.
Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα
στηρίζεται στις ανθρωπιστικές σπουδές, θα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των
πολιτών στα διάφορα κοινωνικά και άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο
πλανήτης μας (φτώχεια, πείνα, θανατηφόρες ασθένειες, ναρκωτικά, τρομοκρατία,
καταστροφή του περιβάλλοντος κτλ.) μια
ευαισθητοποίηση μάλιστα που πρέπει να συνοδεύεται και από αντίστοιχες
δράσεις. Θα στοχεύει επίσης στον εκδημοκρατισμό της παιδείας και τη συμμετοχή
των πολιτών στα κοινά, στη συλλογικότητα στις αποφάσεις για θέματα που τους
αφορούν και τους επηρεάζουν άμεσα, στο σεβασμό προς τον άνθρωπο και τα
δημιουργήματά του, στην αναγνώριση των δικαιωμάτων αλλά και την αποδοχή των
υποχρεώσεων και, τελικά, στη δημιουργία κριτικά σκεπτόμενων πολιτών[..]
Ζαχαρίου Δημήτρης, φιλόλογος
απόσπασμα εισήγησης με τίτλο: "Παγκοσμιοποίηση και εκπαίδευση"
που θα εκφωνηθεί στην ημερίδα "Παγκοσμιοποίηση και κρίση χρέους"
το Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2014 στο MET Hotel Θεσσαλονίκης
