Έρευνα που
έκανε Βρετανική εταιρεία σε διευθυντικά στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων στη Δυτική
Ευρώπη, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι περισσότεροι απ’ αυτούς υποφέρουν από
μια νέα ασθένεια: το σύνδρομο της υπερπληροφόρησης. Πρόκειται για το άγχος, την
ένταση και την αβεβαιότητα που δημιουργεί ο καθημερινός κατακλυσμός από
πληροφορίες και ειδήσεις που φθάνουν, μ’ όλα τα υπερσύγχρονα μέσα επικοινωνιών,
στα γραφεία των επιχειρήσεων.
Η επιτακτική
ανάγκη για συνεχή ενημέρωση και αφομοίωση κάθε τι καινούργιου και η
δυνατότητα πολλών επιλογών, άρα και δύσκολων αποφάσεων, έχουν ως αποτέλεσμα
υπερβολικό άγχος, εξασθενημένη υγεία, έλλειψη αυτοπεποίθησης, βιαστικές
αποφάσεις και λανθασμένα συμπεράσματα. Οι
νέες τεχνολογίες κάνουν ακόμα πιο γρήγορη, εύκολη και φθηνή την απόκτηση
πληροφοριών. Όμως, το δύσκολο είναι το «ξεκαθάρισμα» των πληροφοριών. Στην
εποχή που ζούμε, η πρόσβαση στην πληροφορία είναι πολύ εύκολη και πολύ φθηνή,
αλλά η διασταύρωση και η επαλήθευση των πληροφοριών που αποκτούμε είναι συχνά
αδύνατη.
Η φθηνή
πληροφορία δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση γνώση ούτε πολύ περισσότερο σοφία.
Εύκολα μετατρέπεται σε άγνοια ή αποβλάκωση. Το ότι η υπερπληροφόρηση
οδηγεί στην αποπληροφόρηση ή ακόμα χειρότερα στην παραπληροφόρηση, αποτελεί
πλέον κοινή διαπίστωση. Απαιτείται παιδεία, διάθεση και χρόνος για να
μπορέσουμε να αναλύσουμε και να κρίνουμε τις πληροφορίες και όχι να τις
καταπίνουμε αμάσητες. Στην εποχή μας η πληροφόρηση είναι μόνο θεωρητικά πλούσια,
στην ουσία φτωχαίνει, ομογενοποιείται και γίνεται πιο συγκεντρωτική. Υπάρχει
ένας καθημερινός βομβαρδισμός από πληροφορίες, οι οποίες είναι συχνά ασύνδετες,
ανεξακρίβωτες και κατευθυνόμενες. Όσο η
πληροφόρηση γίνεται πιο φθηνή, δηλαδή πιο ανεξέλεγκτη, τόσο πιο επιτακτική
γίνεται η ανάγκη για μια νέα ατομική και συλλογική στάση απέναντι στο πώς
διαχειριζόμαστε όσα «πληροφορούμαστε».
Αυτό που
ουσιαστικά χρειαζόμαστε για να αντεπεξέλθουμε σ’ αυτό τον καταιγισμό
πληροφοριών είναι η βελτίωση της σκέψης, η οποία περιλαμβάνει το στοχασμό. Δηλαδή
κριτική στάση απέναντι σε κάθε είδους παραγωγή, όλων των μέσων (κείμενα, άρθρα,
βιβλία, οπτικό και ακουστικό υλικό), διύλιση των πληροφοριών, δηλαδή επιλογή
εκείνων που “αξίζουν” την επεξεργασία από εκείνες που είναι άχρηστες ή
περιττές, εμβάθυνση στο νόημα και τη σημασία των πληροφοριών (συμπεριλαμβανομένης
και της προσωπικής σημασίας, δηλαδή του πόσο πραγματικά σημαντική είναι η
πληροφορία για το ίδιο το άτομο, για τις ανάγκες και τις επιθυμίες του), συσχέτιση
των πληροφοριών με τις γνώσεις που ήδη διαθέτουμε και αξιολόγησή τους βάσει
αυτών των γνώσεων, διερεύνηση της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας των
πληροφοριών αλλά και εμπιστοσύνη στην προσωπική κρίση.
επιλογή-σύνθεση Δ.Ζ.
Α. Να
συντάξετε περίληψη του παραπάνω κειμένου σε 100-120λ. (25)
Β.1. Ποια
στοιχεία κάνουν σύμφωνα με το συγγραφέα δύσκολο το «ξεκαθάρισμα» των
πληροφοριών; (Να εντοπίσετε από ολόκληρο το κείμενο τρία τουλάχιστο στοιχεία)
(6)
Β.2. Να
αναπτυχθεί η παρακάτω περίοδος του κειμένου σε μια παράγραφο 150 περ. λέξεων με
τη μέθοδο των παραδειγμάτων: «Οι νέες τεχνολογίες κάνουν ακόμα πιο γρήγορη,
εύκολη και φθηνή την απόκτηση πληροφοριών» (10)
Β.3. Η πρώτη
παράγραφος του κειμένου σε ποιο κειμενικό είδος παραπέμπει; Αιτιολογήστε την
απάντησή σας εντοπίζοντας τα στοιχεία που το φανερώνουν; (6)
Β.4.
Εντοπίστε στο κείμενο τέσσερις διαρθρωτικές λέξεις και πείτε για την καθεμιά
ποια νοηματική σχέση φανερώνει. (4)
Β.5. Δώστε
συνώνυμα των υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου: αβεβαιότητα, επιτακτική, μετατρέπεται, αντεπεξέλθουμε
(4)
Β.6. Ποιο
είδος σύνταξης επέλεξε ο συγγραφέας στην παρακάτω φράση και γιατί; Να την
μετατρέψετε στο αντίθετο είδος σύνταξης. «Οι νέες τεχνολογίες κάνουν ακόμα πιο
γρήγορη, εύκολη και φθηνή την απόκτηση πληροφοριών». (4)
Ζαχαρίου Δημήτρης Έκθεση Λυκείου
Παραγωγή λόγου: Ο συγγραφέας του
παραπάνω κειμένου επικεντρώνεται στις δυσκολίες που προκαλεί η πληθώρα
πληροφοριών. Σε μια ομιλία (500-550 λέξεων) που καλείσαι να εκφωνήσεις σε
ημερίδα του Δήμου με θέμα τη χρήση των νέων Τεχνολογιών Πληροφορικής, να
αναφερθείς στα οφέλη που παρέχουν τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης και να προτείνεις
τρόπους ώστε το σχολείο να προετοιμάσει κατάλληλα τους αυριανούς πολίτες στη
σωστή αξιοποίησή τους. (40)
