προδημοσίευση: "αρχαία ελληνικά σε... απλά ελληνικά" (αρ.2)

Τα ρήματα και οι μετοχές (οι οποίες, όπως είπαμε, μετέχουν και στις ιδιότητες του ρήματος) έχουν και αυτά τους δικούς τους ιδιαίτερους τύπους που δηλώνουν κάθε φορά κάτι διαφορετικό:

1. Διαθέσεις: φανερώνουν αν το υποκείμενο του ρήματος ενεργεί και η ενέργειά του μεταβαίνει σε κάποιον άλλο (ενεργητική), ενεργεί, αλλά η ενέργειά του επιστρέφει στο ίδιο (μέση), αν παθαίνει από κάποιον άλλο (παθητική), ή αν βρίσκεται σε μία κατάσταση (ουδέτερη).

2. Αριθμοί: όπως και στα πτωτικά, ενικός, δυϊκός και πληθυντικός.

3. Πρόσωπα: φανερώνουν τίνος είναι το υποκείμενο. Πρώτο πρόσωπο (εγώ ή εμείς), δεύτερο (εσύ ή εσείς), τρίτο (αυτός ή αυτοί).

4. Εγκλίσεις: φανερώνουν αν εκείνος που μιλά θεωρεί ότι η έννοια του ρήματος είναι κάτι βέβαιο και πραγματικό (Οριστική: από το ορίζω, δηλ. καθορίζω), αν κάτι το θεωρεί επιθυμητό ή ενδεχόμενο να γίνει (Υποτακτική: από το υποτάσσομαι δηλ. αποδέχομαι) αν εκφράζει ευχή (Ευκτική) ή απαιτεί, προστάζει, συμβουλεύει (Προστακτική).

5. Ονοματικοί τύποι του ρήματος: είναι το απαρέμφατο (α στερητικό + παρά + εν + φαίνω, δηλ. αυτό που δεν φανερώνει) που είναι αφηρημένο ρηματικό ουσιαστικό άκλιτο και η μετοχή που είναι τρικατάληκτο ρηματικό επίθετο, με τρία γένη που σχηματίζεται από το θέμα του ρήματος και φανερώνει ταυτόχρονα διάθεση, χρόνο και φωνή (το είδαμε στα «μέρη του λόγου» αρ.6)

6. Χρόνοι: φανερώνουν πότε και πώς έγινε κάτι:

· Ενεστώτας: (εν+ίστημι) φανερώνει κάτι που γίνεται τώρα.

· Παρατατικός: (παρατείνω, δίνω διάρκεια) φανερώνει κάτι που γινόταν στο παρελθόν με διάρκεια ή επαναλαμβανόταν.

· Μέλλοντας: φανερώνει κάτι που θα γίνει ή θα γίνεται με διάρκεια στο μέλλον.

· Αόριστος: (α στερητικό + ορίζω, δηλ. δεν καθορίζει συγκεκριμένη χρονική στιγμή που έγινε κάτι) φανερώνει ότι κάτι έγινε στο παρελθόν άσχετα αν κράτησε λίγο ή πολύ.

· Παρακείμενος: (παρά+κείμαι, δηλ. βρίσκομαι κοντά) φανερώνει κάτι που ξεκίνησε στο παρελθόν αλλά το αποτέλεσμά του υπάρχει ακόμα και στο παρόν.

· Υπερσυντέλικος: (υπέρ+συν+τελώ, δηλ. τελειώνω εντελώς) φανερώνει ότι κάτι έγινε στο παρελθόν και τελείωσε σε κάποιο χρονικό σημείο του παρελθόντος.

· Συντελεσμένος Μέλλοντας: (συν+τελώ, δηλ. τελειώνω) φανερώνει κάτι που θα γίνει στο μέλλον και θα έχει ολοκληρωθεί σε κάποιο χρονικό σημείο του μέλλοντος.

7. Φωνές: είναι η εξωτερική μορφή που μπορεί να πάρει ένα ρήμα και φαίνεται από το α΄ ενικό πρόσωπο οριστικής του Ενεστώτα: αν τελειώνει σε –ω ή –μι τότε η Φωνή είναι Ενεργητική, αν τελειώνει σε –μαι, τότε η Φωνή είναι Μέση.

8. Συζυγίες: είναι δύο, με βάση τον τρόπο που κλίνονται τα ρήματα, πρώτη όσα λήγουν σε –ω και δεύτερη όσα λήγουν σε –μι.