καλοί τρόποι

ή η νοσταλγία της ευγένειας...

«Πάντοτε υπήρχε όχλος, δεν χωράει αμφιβολία. Όμως, μου φαίνεται ότι ο όχλος άλλων καιρών ήταν πιο σεβαστικός απ’ τον σημερινό,

ότι ήξερε να αγνοεί, και να σέβεται εκείνους που ήξεραν περισσότερα απ' αυτόν»

                                                                                Μιγκέλ ντε Ουναμούνο

Πόσο μπορεί να στοιχίζει σε κάποιον η τήρηση των προσχημάτων, το τακτ, η ακρίβεια στα ραντεβού, η παραχώρηση θέσης, οι ώρες κοινής ησυχίας, η κοσμιότητα στη συμπεριφορά, η υπομονή στον διάλογο και η χαμηλή φωνή σε κοινούς χώρους, το «με συγχωρείτε», το «ευχαριστώ», το «παρακαλώ»...

Η κοινωνική παιδεία των νεοελλήνων μου φαίνεται ελλιπής έως ανύπαρκτη. Η “μαγκιά” και η κακώς εννοούμενη ελευθερία και ισότητα μας έχουν παρεκτρέψει σε συμπεριφορές που υποβαθμίζουν την ίδια την ποιότητα ζωής μας. Όμως η απουσία αλληλοσεβασμού μοιραία οδηγεί στην έλλειψη αυτοσεβασμού. Και ο ανάγωγος άνθρωπος, ο προσκολλημένος στον εαυτό του, σύντομα θα απομονωθεί και από τον κοινωνικό του περίγυρο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης, πως η λειτουργία των θεσμών και συνολικά του κοινωνικού συστήματος εξαρτάται από τις αξίες, τους κανόνες και τις πρακτικές που χρησιμοποιούν οι πολίτες μιας κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα της καθημερινής επικοινωνίας και δραστηριοποίησής τους.

Το να επιμείνουμε στην αναζήτηση των αιτίων, μάλλον δεν ωφελεί∙ είναι άλλωστε πρόδηλα: η ανοχή και η ατιμωρησία στο δημόσιο βίο, το κυνήγι του πλούτου και ο υλικός ευδαιμονισμός ως ιδιωτική επιδίωξη, τα πρότυπα που προβάλλουν τα ΜΜΕ…

Μπορεί άραγε να αλλάξει κάτι και πώς;

Πρώτα με τη συνειδητοποίηση της σπουδαιότητας του ζητήματος. Από τον καθένα προσωπικά, αλλά και από τους φορείς που συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση, την οικογένεια, το σχολείο, τους πολιτιστικούς φορείς, την εκκλησία, τους πνευματικούς ανθρώπους.

Έπειτα, με την καθημερινή προσπάθεια και τη συνειδητή επιλογή, παρά τις αντιξοότητες της ρουτίνας και του στρες που μας ταλαιπωρούν σωματικά και μας «αφυδατώνουν» ψυχικά.

Ακόμα με το να δημιουργούμε ευκαιρίες πραγματικής και όχι εικονικής επικοινωνίας. Η χαλαρή συναναστροφή και όχι η τυπική των κοινωνικών υποχρεώσεων (πόσο κοινωνικές μπορεί να είναι, αν είναι «υποχρεώσεις»;) είναι η καλύτερη εξάσκηση.

Ζαχαρίου Δημήτρης 3/6/14