Στο εσωτερικό της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας, η
υποδούλωση του ανθρώπου είναι πολύπλευρη. Μέσα από τον χαρακτήρα και τη δομή
που έχουν πάρει οι σύγχρονες κοινωνίες το άτομο καθίσταται αλλοτριωμένο.
Σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των κοινωνικών δομών έχει αφενός η παραγωγική
διαδικασία και αφετέρου η τεχνολογική οργάνωση της κοινωνίας.
Η ιδιώτευση και ο ατομικισμός που κυριαρχούν στο εσωτερικό
της σύγχρονης κοινωνίας έχουν σαν αποτέλεσμα την «υποδούλωση» του ατόμου σε
γραφειοκρατικούς μηχανισμούς και την αυθαίρετη πορεία της τεχνολογίας και της
επιστήμης, που σταδιακά καθήλωσε τον άνθρωπο στις επιταγές της.
Το δομικό στοιχείο μιας κοινωνίας, ο άνθρωπος, μετατράπηκε
σε «πολίτη» ταγμένο να υπηρετεί τις προσταγές της κυρίαρχης τάξης, αποξενωμένος
από τον εαυτό του και εν συνεχεία από το κοινωνικό γίγνεσθαι, εσωτερικεύοντας
τους δοσμένους κανόνες και τις δοσμένες ανάγκες που παράγει η σύγχρονη
βιομηχανική κοινωνία και χάνοντας τη φαντασία της δημιουργικότητας και τη
δημιουργικότητα της φαντασίας.
Ο αλλοτριωμένος χαρακτήρας της εργασίας στο εσωτερικό της
βιομηχανοποιημένης κοινωνίας παρουσιάζεται ως ορθολογιστικό χαρακτηριστικό της
παραγωγής. Ο συνεχής καταμερισμός της εργασίας και των καθηκόντων παραγωγής
βαδίζει παράλληλα με την τάση για πλήρη υποδούλωση του εργαζομένου στο σχέδιο
παραγωγής που επιβάλλει η διεύθυνση παραγωγής ενσωματώνοντας τον άνθρωπο στη
λογική ενός τέλειου μηχανικού συστήματος.
Ο καταναλωτισμός, μηχανισμός συντήρησης του καπιταλιστικού
συστήματος, ως θεσμός εσωτερικεύθηκε με τον άνθρωπο να πουλά την εργατική του
δύναμη για να έχει τη δυνατότητα να κερδίσει και να αγοράσει περισσότερα αγαθά
για την ικανοποίηση των δοσμένων από την κοινωνία αναγκών του. Η
ανορθολογικότητα του συστήματος, πυρήνας του κεφαλαιοκρατικού τρόπου συμβίωσης,
αποδεχόμενη από την κοινωνία ως η μόνη ορθολογική, κατόρθωσε τη διάλυση του
κοινωνικού ιστού (π.χ. την εξάλειψη αλληλεγγύης και την απέχθεια για το
διαφορετικό) και την επιβολή της λογικής της αγοράς εγκαθιδρύοντας το
ατομικιστικό δόγμα και τον κομφορμισμό.
Η διατήρηση της εξουσίας προϋποθέτει τη μετάλλαξη της
κοινωνίας σε μονοδιάστατη. Μονοδιάστατη κοινωνία αποτελούμενη από
μονοδιάστατους ανθρώπους με μονοδιάστατη σκέψη, στο εσωτερικό της οποίας «η
ορθολογικότητα να είναι ακόμα βυθισμένη στο ανορθολογικό. Είναι η εποχή στην
οποία οι λέξεις και οι έννοιες έχουν διαφοροποιηθεί ως προς το περιεχόμενο και
τη σημασία τους. Είναι η εποχή όπου η καταπίεση σημαίνει ελευθερία, η
κατανάλωση δύναμη, ο έλεγχος ασφάλεια, ο φόβος σύνεση, η απάτη πολιτική, η
υστερία χαρά. Κι είναι τόσο κοινά αποδεκτές έννοιες που έχουν ως αποτέλεσμα την
εξάλειψη κάθε κοινωνικής αντιπολίτευσης και την απόρριψη κάθε μορφής
αντίστασης.
Για τη διατήρησή της η εξουσία δημιούργησε μηχανισμούς
χειραγώγησης. Αυτοί οι μηχανισμοί παρουσιάζουν
μια αυταρχικότητα που καταλήγει σε ολοκληρωτισμό. Με τον έναν ή με τον άλλο
τρόπο καθυποτάσσουν τον άνθρωπο κατά το δοκούν. Η μαζική κουλτούρα δεν είναι
δημιουργία της μάζας, αλλά ένας μηχανισμός χειραγώγησης, προϊόν βιομηχανικό,
προορισμένο για τις μάζες. Προϊόν της βιομηχανίας της κουλτούρας.
Στα πλαίσια της μονοδιάστατης σκέψης και ζωής το «κενό»
στην καθημερινότητα του ατόμου (ο προσωπικός του χρόνος) καλύπτεται από τις
εκφάνσεις τις μαζικής κουλτούρας, μέσα στην αποπνικτική κοινωνία της αφθονίας:
τηλεόραση, ραδιόφωνο, κινηματογράφος, μέσα «κοινωνική» δικτύωσης κ.ά.. Μια
μαζική κουλτούρα που μεταφέρει ιδέες και πεποιθήσεις με τη μορφή ενός
προϊόντος, ενός εμπορεύματος που αισθητοποιεί την ανορθολογικότητα του
τεχνολογικού ορθολογισμού. Η μαζική κουλτούρα ταυτίζεται με την
ανορθολογικότητα του ατόμου και ενισχύει την άλογη, τυποποιημένη, χωρίς
φαντασία σκέψη του. Προσφέρει «φυγή από την πραγματικότητα» και προετοιμασία
για μια ακόμη εργάσιμη μέρα… όντας ο πιστός συνοδοιπόρος της καπιταλιστικής
βιομηχανίας παραγωγής.
πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου