Τι
θέλουν οι μετανάστες;
Θ.
Γεωργακόπουλος Καθημερινή, 05.01.2018
Υπάρχουν διάφοροι μύθοι σχετικά με τη μετανάστευση οι
οποίοι, μην κοροϊδευόμαστε, χρησιμεύουν για να συντηρούν το ρατσισμό στις
δυτικές κοινωνίες, ως βολικά άλλοθι
για τους νοικοκυραίους που απλά δε συμπαθούν τους καφετιούς ή τους ξανθωπούς ή,
τέλος πάντων, αυτούς που δε μοιάζουν "με εμάς", και χρειάζονται
λογικοφανείς δικαιολογίες.
Μερικοί από αυτούς τους μύθους είναι εντελώς παράλογοι και δεν τεκμηριώνονται από την
πραγματικότητα. Για παράδειγμα, ο μύθος ότι οι ξένοι "έρχονται και μας
παίρνουν τις δουλειές", ή το άλλο, το ότι έρχονται "και αυξάνουν την
εγκληματικότητα". Είναι καλά τεκμηριωμένο
ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η είσοδος μεταναστών σε μια
χώρα πυροδοτεί νέα οικονομική δραστηριότητα και γεννά νέο πλούτο. Είναι,
επίσης, καλά τεκμηριωμένο το ότι οι πληθυσμοί μεταναστών δεν εμφανίζουν
υψηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας από τους γηγενείς, ειδικά όταν το κράτος
υποδοχής έχει αποτελεσματικές πολιτικές ομαλής ένταξης.
Υπάρχουν όμως και άλλοι μύθοι, πολλοί εκ των οποίων πηγάζουν από την άγνοια (αλλά και την
αδιαφορία) για το τι είναι οι μετανάστες, τι σόι άνθρωποι είναι οι πρόσφυγες,
ποιοι είναι όλοι αυτοί που ξεσπιτώνονται και έρχονται στα μέρη μας, τι θέλουν.
Υπάρχει, για παράδειγμα, ο μύθος ότι όλοι -ή έστω, πάρα πολλοί- άνθρωποι από
φτωχές ή εμπόλεμες χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής ή της Ασίας θέλουν να
φύγουν από τις χώρες τους για να έρθουν να ζήσουν στην πλούσια Ευρώπη. Αν κρίνει
κανείς από την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που πρακτικά δωροδοκεί την
Τουρκία και χρησιμοποιεί το Αιγαίο και την υπόλοιπη Μεσόγειο σαν τάφρο για να
τους κρατάει έξω, αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για ένα μύθο ευρύτατα
διαδεδομένο. Ακούει κάποιος και το νούμερο "850.000" (τόσοι πέρασαν
από το Αιγαίο το 2015) και μπορεί να πιστέψει ότι εκεί έξω υπάρχουν ατελείωτες ορδές φτωχών και/ή κυνηγημένων που το
μόνο που ονειρεύονται είναι να έρθουν να μας πάρουν τις δουλειές και/ή μας
κλέψουν και/ή δολοφονήσουν.
Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Το 2016 τρεις
επιστήμονες, η Κριστίν Φάμπε από το Harvard Business School, ο Τσαντ Χάζλετ από
το UCLA και ο Τολγκά Σινμαζντεμίρ από το Bogazici της Κωνσταντινούπολης έκαναν
μια έρευνα σε ένα δείγμα 1200 Σύρων προσφύγων που ζουν σε επαρχίες της Τουρκίας
δίπλα στα σύνορα με τη Συρία αλλά και στην Κωνσταντινούπολη, που φιλοξενεί μισό
εκατομμύριο πρόσφυγες. Η έρευνα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, και όχι μόνο
επειδή επιτέλους κάποιος μπόρεσε να βρει μαζεμένους πρόσφυγες και να τους
ρωτήσει με επιστημονικά δομημένο τρόπο για τα πράγματα που σκέφτονται. Το πιο
συναρπαστικό συμπέρασμα ήταν οι απαντήσεις των ερωτηθέντων για το μέλλον τους.
Οι ερευνητές τους ρώτησαν, ας πούμε, “πού θα θέλατε να ζείτε σε 5 χρόνια από
σήμερα”; Πόσοι πιστεύετε ότι επέλεξαν την απάντηση “στην Ευρώπη”; 6%. Την
επέλεξε το 6%. Η συντριπτική πλειοψηφία, το 90%, απάντησε, φυσικά “στη Συρία”.
Θυμίζω ότι μιλάμε για εκτοπισμένους πρόσφυγες, για ανθρώπους που έχουν χάσει τα
πάντα και έχουν φύγει κυνηγημένοι από μια ρημαγμένη
χώρα. Το 92% των ερωτηθέντων δήλωσαν ως λόγο της φυγής τους το ότι ένιωθαν ότι
βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο. Ένας στους τρεις είχε δει τη γειτονιά του να
βομβαρδίζεται. Κι από αυτούς τους ανθρώπους, ελάχιστοι ονειρεύονται να έρθουν στην
πλούσια και πολιτισμένη Ευρώπη. Η συντριπτική
πλειοψηφία θέλουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Όταν τους ρώτησαν, μάλιστα,
για τη δεύτερη επιλογή τους στο πού θα ήθελαν να ζουν σε πέντε χρόνια, την
Ευρώπη τη διάλεξε το 9%. Το 85% επέλεξε ως δεύτερη επιλογή το να μείνουν στην
Τουρκία.
Βεβαίως, μπορεί να πει κάποιος ότι οι περισσότεροι
πρόσφυγες που ήθελαν να φτάσουν στην Ευρώπη είχαν ήδη φτάσει, και ότι αν η
έρευνα είχε γίνει το 2014 το ποσοστό θα ήταν διαφορετικό. Δεν θα ήταν όμως
δραματικά διαφορετικό. Περίπου 13,5 εκ. Σύριοι πρόσφυγες έχουν εκτοπιστεί
συνολικά. Λιγότερο από 10% αυτών έχει πάει στην πλούσια και σχετικά κοντινή
Ευρώπη, και από αυτούς που απομένουν, πολύ λιγότεροι από 10% δηλώνουν ότι
θέλουν να πάνε στην Ευρώπη. Αν σκεφτείτε ποια θα ήταν τα ποσοστά σε χώρες που
δεν έχουν τέτοιας κλίμακας και έντασης εμφυλίους πολέμους, συμπεραίνει κανείς
ότι πολύ λιγότεροι πολίτες του “φτωχού” ή “τρίτου” κόσμου επιθυμούν να έρθουν
μετανάστες στα δικά μας μέρη από ό,τι φανταζονται πολλοί.
Αυτά τα ευρήματα μπορεί να μοιάζουν παράδοξα για κάποιον
που φοβάται καραβιές βαρβάρων που θέλουν να έρθουν να μας κλέψουν τον πολιτισμό
μας, αλλά επιβεβαιώνουν μια οικουμενική αλήθεια: Ελάχιστοι άνθρωποι θέλουν να
φύγουν από την πατρίδα τους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ας πούμε, όπου υποτίθεται
ότι υπάρχει και η “ελεύθερη μετακίνηση” των πολιτών από χώρα σε χώρα, το
ποσοστό των ανθρώπων που ζουν σε άλλη χώρα από αυτή που γεννήθηκαν είναι 3%. Η
συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων στη Γη θέλουν να ζήσουν στο μέρος όπου γεννήθηκαν,
στις πόλεις που γνωρίζουν, ανάμεσα στους ανθρώπους που καταλαβαίνουν. Μόνο σε
ειδικές, εξαιρετικές συνθήκες μπορεί να ξεκουνηθούν, όχι επειδή έχουν καμιά
τρομερή διάθεση να πάνε στην άλλη άκρη του κόσμου επειδή εκεί υπάρχουν λεφτά,
αλλά επειδή δεν μπορούν να ζήσουν αλλιώς. Και σε αυτή την αλήθεια κρύβεται και
ένα άλλο, ποιοτικό στοιχείο, το οποίο βέβαια δύσκολα τεκμηριώνεται από έρευνες,
αλλά διαισθητικά και εμπειρικά, κρίνοντας και από τα κύματα μεταναστών που
εμείς έχουμε στείλει κατά καιρούς αλλού στον κόσμο, μπορεί κανείς να πει με
αρκετή ασφάλεια ότι ισχύει: Πως δηλαδή οι μετανάστες είναι οι πιο καπάτσοι, οι
πιο εργατικοί, οι πιο αποφασιστικοί και οι πιο θαρραλέοι, αυτοί που τολμούν να
πάνε κόντρα στο ανθρώπινο ένστικτο του βολέματος και να παλέψουν και να
διεκδικήσουν μια ζωή μακριά από την ασφαλή τους φούσκα.
Θα χρειαστούν ακόμα πολλές έρευνες, φοβάμαι, για να
πειστεί μια κρίσιμη μάζα Ευρωπαίων γι’ αυτά τα πράγματα. Προς το παρόν, ό,τι κι
αν απαντούν οι Σύριοι, οι μύθοι περί μεταναστών θα συνεχίσουν να κυριαρχούν. Σε
μια χώρα, όμως, όπου 1 στους 5 κατοίκους είναι ήδη άνω των 65 ετών, και η
οποία, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβολές, θα δει τον πληθυσμό της να πέφτει
κάτω από τα 9 εκατομμύρια στα επόμενα 30 χρόνια, αυτοί οι μύθοι δεν είναι απλά
γραφικοί ή δυσάρεστοι -είναι και επικίνδυνοι.
Α. Να δώσετε Περίληψη
του παραπάνω κειμένου σε 120-140 λ. (25)
Β.1. Ποια μέσα πειθούς
χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στη δεύτερη παράγραφο ώστε να τεκμηριώσει τη θέση
του; Αξιολογήστε την πειστικότητά τους. (5)
Β.2. Ποια νοηματική
σχέση συνδέει τη δεύτερη με την τρίτη παράγραφο και ποια την τρίτη με την
τέταρτη παράγραφο; Αιτιολογήστε την απάντησή ας. (5)
Β.3. Με Θεματική
Περίοδο τη φράση " η είσοδος μεταναστών σε μια χώρα πυροδοτεί νέα
οικονομική δραστηριότητα και γεννά νέο πλούτο" της δεύτερης παραγράφου του
κειμένου, να αναπτύξετε με την μέθοδο της αιτιολόγησης και των παραδειγμάτων,
μια παράγραφο 140-160 λέξεων. (12)
Β.4. Να δώσετε ένα
συνώνυμο για κάθε λέξη του κειμένου με έντονα γράμματα. (7)
Β.5. Στις παρακάτω
φράσεις του κειμένου να μετατρέψετε τη σύνταξη από Ενεργητική σε Παθητική και
το αντίστροφο (κάνοντας και τις απαραίτητες μεταβολές) (6):
α. "Μερικοί από
αυτούς τους μύθους είναι εντελώς παράλογοι και δεν τεκμηριώνονται από την
πραγματικότητα" (2η παράγρ.)
β. "Και σε αυτή
την αλήθεια κρύβεται και ένα άλλο, ποιοτικό στοιχείο, το οποίο βέβαια δύσκολα
τεκμηριώνεται από έρευνες" (6η παράγρ.)
Γ.1. Με αφορμή ένα
άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε τοπική εφημερίδα και καταφέρεται εναντίον
των μεταναστών ως αιτίας ανεργίας και εγκληματικότητας, γράψτε ένα
άρθρο-αντίλογο όπου θα εμβαθύνετε στα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης και στις
θετικές συνέπειες που θα μπορούσε να επιφέρει σε μια κοινωνία η μετανάστευση
ξένων πολιτών σε αυτήν. (40)
