1) Άρθρο: είναι
απαραίτητο για την άρθρωση του λόγου,
συνδέει όρους, φανερώνει το γένος, τον αριθμό και τη πτώση.
2) Ουσιαστικό: κάθε λέξη που φανερώνει μια ουσία, κάτι που
υπάρχει (βέβαια υπάρχουν και τα αφηρημένα ουσιαστικά που δηλώνουν έννοιες).
3) Επίθετο: επί+θέτω, δηλ. βάζω πάνω σε μια άλλη
λέξη το επίθετο, για να το προσδιορίσω περισσότερο, να του δώσω ένα
χαρακτηριστικό γνώρισμα.
4) Αντωνυμία: αντί ονόματος, δηλ. για να μην
επαναλαμβάνω το ίδιο όνομα πολλές φορές, τοποθετώ μια αντωνυμία.
5) Ρήμα: από το ερώ, δηλ. μιλώ και ρήσις, δηλ. ομιλία, γιατί είναι το βασικότερο και πιο απαραίτητο
στοιχείο του λόγου.
6) Μετοχή: από το μετέχω, δηλ. συμμετέχω σε κάτι (όπως οι
μετοχές στο Χρηματιστήριο) αφού η μετοχή μετέχει στις ιδιότητες του ρήματος,
δηλ. έχει χρόνους και Φωνές, αλλά και στις ιδιότητες του επιθέτου, δηλ. γένος,
αριθμό και πτώση. Είναι το πιο πολύπλοκο και στη γραμματική του μορφή, αλλά και
στη συντακτική του θέση μέσα στην πρόταση. Ο αρχαίος ελληνικός λόγος στηριζόταν
στις μετοχές, όμως, με το πέρασμα των χρόνων και εξαιτίας της δυσκολίας τους, απλοποιήθηκαν.
7) Επίρρημα: επί+ρήμα, δηλ. μπαίνει κοντά στο ρήμα
για να το προσδιορίσει και να το διευκρινίσει (πότε έγινε κάτι, γιατί κ.λ.π.).
8) Πρόθεση: τίθεται προ των λέξεων με τις οποίες
ενώνεται.
9) Σύνδεσμος: συνδέει λέξεις, φράσεις, προτάσεις.
10) Επιφώνημα: επί+φωνή, δηλ. βγάζει ήχους που
εκφράζουν, κυρίως, συναισθήματα.
Ζαχαρίου Δημήτρης, φιλόλογος
απόσπασμα από το υπό έκδοση "αρχαία ελληνικά σε... απλά ελληνικά"
